By nomo/michael hoefner, http://www.zwo5.de - Praca własna (own photo), CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3598650
W 2012 roku grupa badaczy pod kierunkiem Petera Sedlmeiera chciała sprawdzić, czy liczne doniesienia o korzystnym wpływie medytacji na zdrowie są prawdziwe. Efektem ich pracy była meta-analiza praktycznie wszystkich przeprowadzonych wcześniej badań związanych z psychologicznym wpływem medytacji, między innymi na na samopoczucie i relacje z innymi.
Badacze zgromadzili 595 artykułów, które opisywały badany temat. Odrzucili trzy czwarte z nich, ponieważ nie spełniały one ich zdaniem surowych wymogów metodyki naukowej. W ten sposób włączyli do swojej analizy 163 artykuły opisujące wpływ medytacji na dorosłych ludzi. Spośród tych artykułów wyodrębnili dodatkowo 125 opublikowanych w renomowanych czasopismach naukowych, by zmniejszyć prawdopodobieństwo nierzetelności.
Zgodnie z analizą statystyczną, praktyka medytacji ma wyraźny, korzystny wpływ na różne aspekty ludzkiej psychiki. Uśredniony współczynnik korelacji wynosi 0,27. W praktyce oznacza to, że widoczny efekt jest na tyle silny, że nie można go wyjaśnić jedynie stanem głębokiego relaksu, jaki pojawia się u medytujących.
Najsilniejszy rezultat regularnej medytacji zaobserwowano w relacjach interpersonalnych (większa satysfakcja ze związków, poprawa umiejętności społecznych, zmniejszenie dysfunkcji społecznych etc.) oraz niektórych emocjach (zmniejszenie niepokoju, złagodzenie negatywnych emocji oraz niższy neurotyzm). Nieco słabszy efekt widoczny był w obszarach związanych z koncentracją i uwagą. Zgodnie z wynikami analizy, regularna medytacja pozytywnie wiąże się nawet z takimi ludzkimi cechami, jak inteligencja i pamięć. Najsłabsze korelacje wiązały praktyki medytacyjne z miłością, spokojem, nadzieją, empatią, dobrym samopoczuciem i stresem.
Badacze zwrócili uwagę na fakt, że niektóre formy medytacji działają lepiej na pewne specyficzne obszary psychiki. Np. medytacja transcendentalna o wiele lepiej łagodziła negatywne emocje, takie jak gniew, lęk czy frustrację. Z kolei znana już od starożytności buddyjska medytacja wglądu silniej niż inne techniki medytacji łagodziła negatywne cechy osobowości, takie jak egoizm.
Medytacja transcendentalna jest techniką relatywnie młodą. Opiera się na znanych wcześniej formach medytacji, praktykowanych przez niektóre odłamy buddyzmu i hinduizmu. W skrócie polega ona na monotonnej recytacji prostych dźwięków, mantr. Z kolei buddyjska medytacja wglądu, czyli vipassana, jest praktycznym treningiem uważności. Budda zalecał jej praktykę jako jeden z kroków na ośmiorakiej ścieżce ku oświeceniu. Medytujący skupia uwagę na dowolnych aspektach otaczającej rzeczywistości, które dostrzega on za pomocą zmysłów, np. na tym, co widzi lub słyszy, na doznaniach związanych z oddychaniem lub nawet myśleniem.
Jak pokazują badania, regularna medytacja może wywierać wyraźny, pozytywny wpływ na psychikę człowieka w bardzo różnych jej aspektach. Należy jednak pamiętać, co podkreślają badacze, że przeprowadzone do tej pory badania dotyczące medytacji nie są na tyle precyzyjne, aby uzyskane wyniki uznać za jednoznaczne. Zrozumienie mechanizmu działania medytacji wymaga pełniejszych hipotez i dokładniejszych, uniwersalnych systemów pomiarowych.
Autor: 