By Bone_cross-section.svg: Pbroks13 - Bone_cross-section.svgTo zdjęcie było poddane obróbce cyfrowej i może różnić się od wersji oryginalnej. Zmiany: translate to polish. Oryginał można obejrzeć tu: Bone cross-section.svg. Modyfikacje zostały wykonane przez użytkownika M.Komorniczak., CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5943041
Bisfosfoniany, leki stosowane w leczeniu osteoporozy, zwiększają ryzyko wystąpienia w kościach mikropęknięć. Jak tłumaczą naukowcy z Imperial College London, mogą one zmniejszać mechaniczną wytrzymałość kości.
W ramach studium Brytyjczycy analizowali próbki kości 16 pacjentów z osteoporozą. U wszystkich wystąpiło złamanie biodra. Połowa przyjmowała bisfosfoniany.
By zobrazować budowę kości w dużej rozdzielczości, zbadano je w Diamond Light Source.
Choć to bardzo małe, pilotażowe badanie, wyniki są dość zdumiewające, co uprawomocnia kolejne studia. Mikropęknięcia są jak drobne szczelinki, które pojawiają się po wielokrotnym wygięciu plastikowej linijki. Stopniowo osłabiają strukturę i potencjalnie mogą zwiększać jej podatność na złamanie - tłumaczy dr Richard Abel.
Bisfosfoniany spowalniają tempo rozkładu kości, redukując aktywność osteoklastów. Rocznie na świecie wypisuje się na nie ok. 190 mln recept. W ostatnich latach lekarze zaczęli jednak podejrzewać, że zapobiegają rozkładowi do takiego stopnia, że w rzeczywistości niekiedy zwiększają ryzyko złamań. Miałoby się tak dziać, bo osteoklasty (komórki kościogubne) usuwają starą, zniszczoną kość, tak by mogła zostać zastąpiona nową. Gdy stają się za bardzo rozleniwione, kości nie są odnawiane, a przez to stają się bardziej podatne na uszkodzenie.
Chcąc się jakoś odnieść do postulatów lekarzy, Brytyjczycy analizowali pęknięcia i perforacje w mikrostrukturze kości. Mikrostruktury nie da się uwidocznić za pomocą standardowej aparatury rtg., dlatego naukowcy posłużyli się akceleratorem. Badali 16 próbek od osób ze złamaniem biodra: połowę pobrano od pacjentów, którzy przyjmowali bisfosfoniany, a resztę chorych, którzy ich nie zażywali. Próbki pozyskano w trakcie wstawiania endoprotezy. Wiek pacjentów wynosił 60-90 lat. Zespół analizował także próbki kości od grupy kontrolnej: osób, które nie miały osteoporozy i nie przeszły złamania biodra.
Autorzy publikacji z pisma Scientific Reports testowali także mechaniczną wytrzymałość kości.
Okazało się, że w kościach osób zażywających bisfosfoniany występowało o 24% więcej mikropęknięć niż w kościach chorych, którzy ich nie przyjmowali i o 54% więcej niż w zdrowo starzejących się kościach. Z drugiej strony, tak jak podejrzewano, w kościach osób przyjmujących bisfosfoniany było mniej otworów. Tak czy siak generalnie były one o 33% słabsze niż kości ludzi nieprzyjmujących tych leków.
By potwierdzić, że różnice są istotne statystycznie, naukowcy uciekli się do różnych modeli matematycznych.
Badanie sugeruje, że u niewielkiej liczby pacjentów zamiast chronić przed złamaniami, bisfosfoniany mogą w rzeczywistości zwiększać kruchość kości. By zweryfikować te ustalenia, pilnie potrzebujemy większych badań - podkreśla Abel i dodaje, że w przyszłości trzeba też będzie sprawdzić, czy istnieje idealna długość okresu przyjmowania bisfosfonianów. Może istnieć kluczowy czas, kiedy już udaje się zapobiec perforacjom, a jeszcze nie tworzą się mikropęknięcia. Jeśli się tego dowiemy, personalizując czas terapii, będziemy się mogli upewnić, że bisfosfoniany zapewniają maksymalną ochronę przed złamaniami.
Niewykluczone, że kiedyś będziemy musieli opracować nowe terapie osteoporozy, które polegają raczej na budowie nowej kości, a nie na spowalnianiu rozkładu starej.
Abel ujawnia, że jego zespół zajmie się też innym zagadnieniem: czy u chorych zażywających bisfosfoniany, u których nie pojawiają się złamania, także tworzą się mikropęknięcia. Nasze studium nie tylko objęło małą liczbę osób. Dodatkowo byli to wyłącznie pacjenci, którzy doznali złamania biodra.
