Karmienie piersią a struktura mózgu
Mózg jest centrum dowodzenia naszego ciała – odbiera, przetwarza i generuje reakcje na bodźce, w nim zachodzą procesy uczenia się oraz rodzą się myśli i marzenia. Jest nie tylko najważniejszym narządem w organizmie, ale również ma najszybsze tempo wzrostu – w drugim roku życia osiąga już 83% objętości mózgu dorosłego człowieka! Właściwy rozwój mózgu i jego funkcji w dużym stopniu zależy od optymalnej podaży składników odżywczych i stymulacji środowiskowej w pierwszych miesiącach i lata życia dziecka.
Najwłaściwszą metodą żywienia niemowląt jest karmienie piersią, a w pierwszym półroczu życia – wyłączne karmienie piersią, czyli tylko i wyłącznie mlekiem kobiecym (bez podawania nawet czystej wody). Karmienie piersią nie tylko zmniejsza ryzyko wystąpienia wielu chorób w dzieciństwie i dorosłym życiu dziecka, ale też pozwala osiągnąć lepszy stopień rozwoju poznawczego. Zespół badaczy z Kanady postanowił sprawdzić czy wpływa też na rozwój strukturalny mózgu.
Profesor Tomas Paus ze współpracownikami przebadali 571 nastolatków wieku od 12 do 18 lat uczestniczących w panelu badawczym Saguenay Youth Study. W analizie wyników badacze uwzględniali wpływ czynników zakłócających dotyczących okresu ciąży i parametrów urodzeniowych oraz statusu socjoekonomicznego rodziny dziecka (połowa badanych była narażona na wpływ tytoniu w okresie prenatalnym). Aby osiągnąć postawiony cel badacze ocenili retrospektywnie ich sposób żywienia w niemowlęctwie (m. in. długość i wyłączność okresu karmienia piersią), inteligencję ogólną za pomocą Skali Inteligencji Weschlera dla Dzieci oraz przeprowadzili neuroobrazowanie mózgu metodą rezonansu magnetycznego (MRI). Badacze skoncentrowali się na grubości kory mózgowej w 7 regionach związanych z procesami poznawczymi (czołowym polu wzrokowym, lewej przyśrodkowej korze przedczołowej, brzuszno-bocznej korze przedczołowej, grzbietowo-bocznej lewej połowie kory czołowej, górnym i dolnym płaciku ciemieniowym, lewym zakręcie kątowym i prawej części kory potylicznej).
Okazało się, że długość okresu wyłącznego karmienia piersią korelowała dodatnio z grubością kory mózgowej w górnym i dolnym płaciku ciemieniowym, ale tylko po skorygowaniu o wpływ płci i wieku – po uwzględnieniu pozostałych czynników zakłócających związek zanikał. Kora ciemieniowa jest rejonem odpowiedzialnym za umiejętności wzrokowoprzestrzenne i organizację percepcyjną. Autorzy wykazali również na związek pomiędzy długością okresu wyłącznego karmienia piersią a ogólnym IQ (ale nie werbalnym) po uwzględnieniu czynników zakłócających. Co ciekawe nie odnotowali bezpośredniej zależności między grubością kory a IQ.
Według badaczy może to wynikać z większej zawartości długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (LC PUFA), zwłaszcza kwasu dokozaheksaenowego (DHA) w mleku kobiecym w porównaniu z mieszankami mlekozastępczymi. Badania post mortem przeprowadzone w grupie niemowląt, które zmarły na SIDS wykazały, że niemowlęta karmione piersią miały wyższą zawartość DHA w mózgu i korze móżdżku w porównaniu do niemowląt karmionych sztucznie. Grubość kory mózgowej odzwierciedla cechy tkanki nerwowej, zwłaszcza gęstość i wielkość neuronów, dendrytów, aksonów i komórek glejowych. W badaniach na modelach zwierzęcych udowodniono, że DHA odgrywa ważną rolę w neurogenezie, a suplementacja zwiększa liczbę neuronów z dłuższymi aksonami oraz jest kluczowe dla rozwoju wzroku. Większe spożycie DHA z mlekiem kobiecym podczas karmienia wyłącznego może poprawić wzrost neuronów, zwiększyć liczbę komórek glejowych i usprawnić unaczynienie mózgu. Ponadto, DHA może ograniczyć zmniejszenie liczby neuronów na drodze apoptozy.
Karmienie piersią wiąże się też ze zwiększeniem poziomu prolaktyny i oksytocyny we krwi karmiących mam. Są to hormony odpowiedzialne między innymi za zachowania opiekuńcze oraz uczucie spokoju i błogości, co może korzystnie wpływać na rozwój więzi między dzieckiem a matką, a w konsekwencji na zachowania rodzicielskie i rozwój poznawczy dziecka. Jest to tylko część powodów dla których warto karmić piersią, a bezsprzecznie jest to najlepsza inwestycja w zdrowie i przyszłość dziecka!
Więcej informacji:
Kafouri, S., Kramer, M., Leonard, G., Perron, M., Pike, B., Richer, L., Toro, R., Veillette, S., Pausova, Z., Paus, T. (2013). Breastfeeding and brain structure in adolescence. International Journal of Epidemiology, 42 (1), 150-159. doi: 10.1093/ije/dys172
(C) Zdjęcie David D
Kafouri, S., Kramer, M., Leonard, G., Perron, M., Pike, B., Richer, L., Toro, R., Veillette, S., Pausova, Z., Paus, T. (2013). Breastfeeding and brain structure in adolescence. International Journal of Epidemiology, 42 (1), 150-159. doi: 10.1093/ije/dys172
(C) Zdjęcie David D
